Երկրագունդն, ըստ ներքին կառուցվածքի, բաժանվում է երեք հիմնական մասերի։ Կենտրոնում միջուկն է, նրանից վերև՝միջնապատյանը, ապա՝երկրակեղևը:
Միջուկը կազմված է երկու շերտից ՝ներքին և արտաքին: Միջուկի ջերմաստիճանը հասնումէ 5000 աստիճանի: Միջուկից դեպի երկրակեղև ջերմաստիճանը նվազում է: Ներքին միջուկը պինդ վիճակում է, արտաքինը’ կիսահեղուկ: Միջուկը կազմված է հիմնականում երկաթից և նիկելից:

Միջնապատյանը զբաղեցնում է Երկրի ծավալի մոտավորապես 4/5 մասը: Չնայած միջնապատյանի ջերմաստիճանը բավականին բարձր է’ մինչև 2900 °C, սակայն բարձր ճնշման պատճառով այն հիմնականում պինդ վիճակում է: Նրա վերին մասում փափկավուն շերտն է, որտեղ նյութերը կիսահալված, հրահեղուկ վիճակում են:
Երկրակեղևի հաստությունը ցամաքում կազմում է 30-80 կմ, իսկ օվկիանոսների հատակին’ 5-10 կմ: Այն կազմում է Երկրի ծավալի 1/100 մասը:
Երկրակեղևը կազմված է կարծր և փխրուն ապարներից: Կարծր ապարներեն, օրինակ’ քարերը, քարածուխը, քարաղը, փխրուն ապարներից են կավը, ավազը, տորֆը:
Ժողովրդական տնտեսության մեջ օգտագործվող ապարները կամ հանքանյութերն անվանում են նաև օգտակար հանածոներ:
Օգտակար հանածոներից են, օրինակ’ նավթը, քարածուխը, տորֆը, բնականգազը: Դրանք վառելանյութեր են:
Կարևոր օգտակար հանածոներ են նաև մետաղները։
Ապարներում կան նաև այնպիսի հանքանյութեր, որոնք իրենց բացառիկ գեղեցկության և եզակիության շնորհիվ համարվում են թանկարժեք քարեր: Այդպիսիք են, օրինակ’ ալմաստը, սուտակը, զմրուխտը:
Բնության ամենակարևոր պաշարներից է նաև հողը: Հողի կազմության մեջ գերակշռում են քայքայված լեռնային ապարների մասնիկները և հումուսը (բնահող): Վերջինս առաջանում է հարյուրամյակների ընթացքում կենդանական ու բուսական մնացորդների քայքայումից: Հողային շերտով ծածկված է Երկրի ցամաքային մակերևույթի գրեթե 9/10 մասը:
Երկրակեղևը և միջնապատյանի վերին մասը միասին կազմում են քարոլորտը: Այն Երկրի բաղադրիչներից է:
Օվկիանոսներն ու ծովերը, լճերը, գետերը, աղբյուրները, արհեստական ջրամբարներն ու ստորերկրյա ջրերը կազմում են Երկրի ջրային բաղադրիչը’ ջրոլորտը:
Երկրի օդային բաղադրիչն անվանում են մթնոլորտ:
Կենդանի օրգանիզմներն իրենց միջավայրով հանդերձ կազմում են կենսոլորտը: Ինչպես տեսաք, Երկրի կառուցվածքի բաղադրիչներ են քարոլորտը, ջրոլորտը, մթնոլորտը, կենսոլորտը:
Հնուց ի վեր մարդիկ ձգտել են իմանալու, թե ինչ կա մեր մոլորակի ընդերքում: Այդ նպատակով դիմել են ուսումնասիրման տարբեր եղանակների: Օրինակ’ Երկրի ընդերքը հետազոտել են խոր հորատանցքեր փորելու միջոցով: Երկրի ընդերքի մասին տեղեկություններ ստացել են նաև բնական երևույթների ուսումնասիրության ընթացքում: Օրինակ’ հրաբուխների ժայթքումները և տաք աղբյուրների գոյությունը հիմք են տվել եզրակացնելու, որ Երկրի խորքում նյութերը տաք և հալված վիճակում են:

Երկրակեղևն ունի շերտավոր կառուցվածք: Առանձնացնում են երկրակեղևի երկու հիմնական տեսակ’ մայրցամաքային և օվկիանոսային։
Մայրցամաքային երկրակեղևը եռաշերտ է: Վերին շերտը նստվածքային ապարների շերտն է: Նստվածքային ապարների շերտի տակ գրանիտային ապարների շերտն է, իսկ դրա տակ’ բազալտային ապարների շերտը։ Երկրակեղևի առավելագույ նհաստությունը 80 կմ է:

Օվկիանոսային երկրակեղևը բարակ է, հաստությունը 5—10 կմ է: Այն կազմված է միայն նստվածքային և բազալտային ապարների շերտերից:
Երկրի միջնապատյանն անընդհատ շարժման մեջ է։ Այդ պատճառով անընդհատ շարժվում է նաև երկրակեղևը, որի հետևանքով տարբեր տեղամասերում ապարաշերտերը կոտրատվում են, թեքվում, բարձրանում, իջնում կամ ծալքավորվում: Գիտնականները պարզել են, որ երկրակեղևում տեղի են
ունենում երկու տեսակի շարժումներ’ ուղղաձիգ և հորիզոնական: Ուղղաձիգ շարժումների հետևանքով երկրակեղևի տարբեր տեղամասեր դանդաղորեն բարձրանում են կամ իջնում: Հորիզոնական շարժումների ժամանակ երկրակեղևի առանձին տեղամասեր մի դեպքում մոտ են ու հաջորդում են իրար, սեղմվում’ առաջացնելով ծալքեր, մյուս դեպքում հեռանում են իրարից’ առաջացնելով խզվածքներ։
Երկրակեղևի առավել շարժունակ, անկայուն տեղամասերում, որոնք կոչվում են երկրածալքեր(գեոսինկլինալներ), կան գործող հրաբուխներ, և հաճախ լինում են ուժեղ երկրաշարժեր: Երկրի մակերևույթին երկրածալքերը համընկնում են լեռնային շրջանների հետ:
Երկրակեղևում կան նաև համեմատաբար կայուն, անշարժ տեղամասեր, որոնք կոչվում են հարթակներ (պլատֆորմներ): Այս տեղամասերում չկան գործող հրաբուխներ, չեն լինում ուժեղ երկրաշարժեր: Երկրի մակերևույթին դրանք համընկնում են հարթավայրերի հետ:

Black widow spider

Part 1

Black widows are poisonous arachnids—animals that have a skeleton outside their body, a segmented body, and eight jointed legs. They are not insects. Their deadly poison is said to be 15 times stronger than rattlesnake venom.

Black widows use a silk-like substance to weave tangled-looking webs, typically close to the ground in covered or dark places, such as near drain pipes or under logs. The female hangs upside down in the web to await her prey, exposing her bright markings as a warning to potential predators.

The black widow senses vibrations to the web. When an unlucky intruder gets trapped, the spider immediately begins weaving its glue-like webbing around it. Insects such as flies, mosquitos, or even larger prey like grasshoppers are typically caught. Once captured, the black widow injects its victims with poison, paralyzing them.

Part 2

The tips of the black widow’s legs are coated with an oily substance that prevents the black widow from getting caught in its own web.

Adult male and female black widows live solitary lives, meeting only to breed. The female black widow lays approximately 200 eggs. The eggs incubate for some 20 days in a small, round papery sac that’s attached to the mother’s web. After hatching, the baby spiders stay in the cocoon for up to one month.

Three species of poisonous North American spiders carry the common name black widow under the genus Latrodectus.

Each species occupies a distinct region of North America, as their names suggest: Eastern black widows (L. mactans), northern black widows (L. variolus), and western black widows (L. hesperus). These three species have very similar physical and behavioral characteristics.

The name “black widow” comes from the female’s habit of eating the male after mating.

 The female black widow is approximately 1.5 inches (38 millimeters) long. The male is about half the female’s size.

 The black widow is prey for birds and other spiders.

Although poisonous, the black widow is not considered aggressive unless threatened. In fact, the male black widow is reclusive and hardly ever seen by humans. While the black widow’s poison is rarely fatal to humans, it can cause severe pain and nausea.

184. Հարմար եղանակով հաշվե՛ք արտահայտության արժեքը.
     ա) 26 · 4 + 26 · 6, 26*6
     դ) 9 · (100 + 5),
     բ) 25 · 12 + 75 · 12,
     ե) 50 · (20 − 6),
     գ) 108 · 10 + 108 · 5,
     զ) 10 · 26 – 10 · 6։
185. Արտադրիչներից մեկը ներկայացրե՛ք երկու թվերի գումարի տեսքով և հաշվե՛ք արտադրյալը առավել հարմար եղանակով.
     ՕՐԻՆԱԿ. 1) 32 · 5 = 5 · (30 + 2) = 5 · 30 + 5 · 2 = 150 + 10 = 160,
     2) 29 · 3 = (30 − 1)· 3 = 30 · 3 – 3 · 1 = 90 − 3 = 87:
     ա) 71 · 4,
     ե) 11 · 26,
     բ) 3 · 63,
     զ) 154 · 8,
     գ) 106 · 7,
     է) 298 · 8,
     դ) 42 · 8,
     ը) 999 ·9։
186. Հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով.
     ա) 12 · 954 + 3 · 954 − 954 · 5, բ) 87 · 86 + 87 · 4 – 87 · 90,
     գ) 6262 · 459 – 409 · 6262 + 6262 · 50, դ) 987 · 34 – 34 · 187 + 34 · 200։
187. Դերձակն առաջին 5 օրում կարեց օրական 24 գլխարկ, իսկ հաջորդ 5 օրում ՝
     36-ական գլխարկ։
     ա) Քանի՞ գլխարկ կարեց դերձակը 10 օրում։ Կազմե´ք արտահայտություն:
     Լուծե՛ք խնդիրը երկու եղանակով։
     բ) Քանի՞ գլխարկ ավելի կարեց դերձակը երկրորդ հնգօրյակում։

224․ Գտե՛ք երեք թիվ, որոնք 14-ի բաժանելիս մնացորդում ստացվում է 5։